Гарчиг
Тойм
Хүний биеийн цогц сүлжээнд 11 гайхалтай эрхтний систем байдаг бөгөөд тус бүр нь бидний физиологийн сайн сайхан байдлыг хангахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Бүх биеийг хүчилтөрөгчөөр хангаж, цусны эргэлтийг хариуцдаг зүрх судасны системээс эхлээд амьдралыг тэтгэгч хүчилтөрөгчөөр амьсгалах амьсгалын замын систем хүртэл өвөрмөц үүрэг гүйцэтгэдэг. Хоол боловсруулах систем нь хоол хүнсийг задалж, амин чухал бодисуудыг ялган авдаг бол мэдрэлийн систем нь хүний биеийн өнцөг булан бүрт дохио илгээж, харилцаа холбоо, зохицуулалтыг хөнгөвчилдөг. Системүүдэд гэмтэл учруулах үед эмнэлгийн тусламжийг цаг тухайд нь эрэлхийлэх нь хэвийн үйл ажиллагааг сэргээх, цаашдын хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Хүний биеийн 11 эрхтэн системийн жагсаалт, тэдгээрийн үйл ажиллагаа Хүний бие нь эрүүл мэнд, үйл ажиллагааг оновчтой байлгахын тулд хамтран ажилладаг янз бүрийн системүүдээс бүрддэг. Биеийн хэвийн үйл ажиллагааг хангахад систем бүр чухал үүрэгтэй. Бүх 11 систем болон, тэдгээрийн үйл ажиллагааг харцгаая.
Системүүд
- Арьс,
- Тулгуур эрхт,
- Булчин,
- Мэдрэл,
- Зүрх судас,
- Тунгалагийн,
- Амьсгалын,
- Хоол боловсруулах,
- Шээс,
- Дотоод шүүрэл,
- Нөхөн үржихүйн систем.
1.Арьсны систем
Элемент:
Арьс, үс, хумс, булчирхайг агуулдаг.
Зорилго:
Энэ нь гадны аюулаас хамгаалах хаалт болж, биеийн температурыг зохицуулж, хүрэлцэх, өвдөх, даралтыг мэдрэх мэдрэхүйн рецепторуудыг байрлуулдаг.
2.Тулгуур эрхтний систем
Элемент:
Яс , Мөгөөрс, Шөрмөсөөс бүрдэнэ.
Зорилго:
Биеийн ерөнхий рамыг зангидаж, дотоод эрхтнийг хамгаалж, хөдөлгөөнийг дэмждэг, кальци, фосфор зэрэг эрдэс бодисын агуулах болдог.
3.Булчингийн систем
Элемент:
Гөлгөр, Араг ясны, Зүрхний булчингууд
Зорилго:
Булчингийн систем нь биеийн хөдөлгөөнийг хариуцдаг.Булчингууд нь байрлалыг хадгалж, дулааныг бий болгож, сайн дурын болон албадан хөдөлгөөнийг хөнгөвчлөх зорилготой
4.Мэдрэлийн систем
Элемент:
Мэдрэлийн систем нь тархи, нугас, мэдрэлийг багтаасан цогц сүлжээ юм.
Зорилго:
Энэ нь бие махбодийн үйл ажиллагааг зохицуулж, удирдаж, цахилгаан импульсээр дамжуулан мэдээ дамжуулж, мэдрэхүйн мэдрэмж, хөдөлгөөний удирдлага, танин мэдэхүйд чухал үүрэг гүйцэтгэдэг.
5.Зүрх судасны систем
Элемент:
Зүрх , Цус, Судас
Зорилго:
Хүчилтөрөгч, шим тэжээл, гормоныг, бие махбодид хүргэдэг. Энэ нь биеийн температур, рН, электролитийн тэнцвэрийг зохицуулахад тусалдаг ба дархлааны тогтолцооны үйл ажиллагаанд тусалдаг.
6.Тунгалагийн систем
Элемент:
Тунгалагийн систем нь тунгалагийн зангилаа, лимфийн судас, эрхтнүүдийн (дэлүү, тимус гэх мэт) сүлжээ юм.
Зорилго:
Энэ нь завсрын шингэнийг шүүж, цусны урсгал руу буцаах, хоол боловсруулах системээс өөх тосны хүчлийг зөөвөрлөх замаар дархлааг дэмждэг.
7.Амьсгалын систем
Элемент:
Амьсгалын систем нь уушиг, гуурсан хоолой, диафрагмыг хамардаг.
Зорилго:
Энэ нь бие махбодь болон хүрээлэн буй орчны хооронд хүчилтөрөгч, нүүрстөрөгчийн давхар ислийн солилцоог хөнгөвчлөх, бие махбодийн амьсгалын замын хийн солилцооны тогтолцооны үүргийг гүйцэтгэдэг.
8.Хоол боловсруулах систем
Элемент:
Хоол боловсруулах систем нь ам, улаан хоолой, ходоод, гэдэс, элэг, нойр булчирхай зэрэг янз бүрийн эрхтнүүдээс бүрдэнэ.
Зорилго:
Энэ нь хоолыг нарийн гэдсэнд шингээхийн тулд шим тэжээл болгон боловсруулж, задалдаг. Мөн энэ систем нь бие засах замаар хог хаягдлыг арилгадаг.
9.Шээсний систем
Элемент:
Бөөр, шээсний суваг, давсаг, шээсний сүвээс бүрдэнэ.
Зорилго:
Шээсний систем нь цусыг шүүж, хаягдал бүтээгдэхүүнийг зайлуулж, шингэний тэнцвэрийг зохицуулж, электролитийн түвшин, цусны даралтыг хэвийн хэмжээнд байлгахад тусалдаг.
10. Дотоод шүүрлийн систем
Элемент:
Дотоод шүүрлийн систем: Дотоод шүүрлийн систем нь гипофиз, бамбай булчирхай, бөөрний дээд булчирхай, нөхөн үржихүйн булчирхай зэрэг булчирхайг агуулдаг.
Зорилго:
Энэ нь өсөлт, бодисын солилцоо, нөхөн үржихүй, хөгжил зэрэг биеийн үйл ажиллагааг зохицуулдаг даавар үүсгэдэг.
10. Нөхөн үржэхүйн систем
Элемент:
Өндгөвч, умай, фаллопийн хоолой, үтрээ, төмсөг, үрийн цэврүү, түрүү булчирхай, шодой зэрэг бүтцийг агуулдаг
Зорилго:
Нөхөн үржихүйн систем: Нөхөн үржихүйн систем нь эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүсийн хооронд ялгаатай байдаг. Энэ нь нөхөн үржихэд шаардлагатай бэлгийн эсийг үйлдвэрлэх боломжийг олгодог .
